De Cwarmé van Malmedy
De « Cwarmê d’Mâm’dî », zoals de inwoners van Malmedy het uitspreken, is gegroeid uit een eeuwenoude traditie. De oudste verwijzingen naar het carnaval gaan terug tot 1459. Dat is echt heel lang geleden!
Het carnaval loopt over vier dagen en wordt ingezet op zaterdag met de « Grosse Police » waarbij een grote klok wordt geluid. De burgemeester overhandigt de « Trouv’lê » (lokale Prins carnaval) dan een « panel » (broodschop in het Nederlands) die symbool staat voor de machtsoverdracht tijdens de vier carnavalsdagen. De opening van de Cwarmê wordt officieel afgekondigd in het Waals en heel het feestgebeuren door wordt er Waals gesproken en gezongen!
Op zondag vindt de grote stoet plaats. Een heus gezellig en gemoedelijk volksfeest waarbij alle inwoners van Malmedy op straat komen in hun traditionele kostuums.
Het is als een reis in de tijd. Heel wat van de personages verwijzen immers naar het roemruchte verleden van de stad. De belangrijkste figuren van het carnaval zijn de « Haguètes », guitige personages met een pluimhoed op het hoofd die met hun « hape-tchâr » (houten grijpgereedschap waarmee destijds de gerookte ham van het plafond werd gehaakt) de toeschouwers sarren en daarbij luidkeels lachen! Hahahahaha!
Maandag is de dag van de « Rôles » (rollenspellen) waarbij op rondtrekkende podia satirische revues worden opgevoerd. Vette dinsdag is de dag van de « Mâssîs tours », een kleurrijke optocht van alle carnavalsverenigingen van de stad, samen met tal van pittoreske en kleurrijke figuren waaronder de “Sâvadje” (een soort indiaan of Afrikaan met lange pluimen op zijn hoofd), de « Bold’dji », de « Long-né », de « Longuès-Brèsses » (met hele lange armen om het kapsel van verblufte toeschouwers mee in de war te halen), de « Haguètes », de « Djoupsènes » (stellen Egyptenaren voor), de « Marèye-droûzes », …
Aan het eind van het parcours komen alle deelnemers samen om Haguète te verbranden (Brûlage de la Haguète) ter afsluiting van de festiviteiten en … van de winter.
Wist je dat?
« Cwarmê » in Malmedy duidt op de carnavalsperiode die officieel vier dagen lang duurt, van zaterdagmiddag tot Vastenavond middernacht (vooravond van de eerste vastendag). Die vier dagen worden ook de « grandès-haguètes » genoemd.